574 25.6 drittes testament von bucer vom 23. januar 1548, lat.
ac Monachorum coelibatu ac votis de potestate et authoritate S. Scripturarum, Ecclesiae,
Conciliorum et Episcoporum. Item de sacrificio Missae, in duobus libris
contra Latomum, quorum alter hic Argentinae ¹ , alter Neoburgae ² excusus est. Item
de praesentia Christi in Sacra Coena et vi utque efficacia Domini in verbo et Sacramentis,
quibus de rebus fidem meam professus sum in Retractationibus meis in Mat- 5
thaeum ³ , ampliusque conscribere coepi ad doctissimum ac generosum Dominum a
Lasco ⁴ . Item de vero Ecclesiae ministerio, disciplina et communicatione Christi ac
membrorum eius, quemadmodum in libro de vera Animarum cura ⁵ scripsi; Denique
in eo quoque libro, quem iam ad finem ferme perduxi, De vero intellectu Articuli
Christianae fidei nostrae, Credo Ecclesiam catholicam, Communionem sancto- 10
rum. In hac doctrina deum omnipotentem precor, per Dominum nostrum Iesum
Christum, per quem nobis eam patefecit ac tradidit, ut benigne nos conservare eamque
in nobis coniugi charissima, liberis, propinquis amicis omnibusque electis suis
indies magis magisque vivam et efficacem reddere dignetur. Amen.
Porro, quantum ad temporalia pertinet, et volo et peto, ut uxor mea Wibranda fili- 15
olam nostram Elisabetham ⁶ omnibus vitae suae diebus apud sese retineat eamque in
pietate ac timore Dei quam diligentissime instituat ac si eiusque vitam protenderit,
donec matura coniugio fiat, honeste ut desponsetur procuret. Ad quam | 72 | rem
liberorum Tutores, quantum filiolae pro sua portione accedere poterit, eam iuvare
debent. Quo vero facilius ac commodius hoc uxor mea facere possit, et quia tam 20
mihi, quam libris meis hactenus quam fidelissime ministravit, ac sine dubio ministrabit
ulterius, quamdiu vires ei suppetent, volo, ut donum propter Nuptias viduitatis,
quod ei a principio, cum matrimonio iungeremur, addixi, centum aureis ex altera
liberorum parte augeatur. Alioquin haeredes mei sunt ambo quidem liberi ex ᶜ
altera parte, uxor vero ex triente, quemadmodum imprimis inter nos conventum est 25
scriptoque confirmatum, in quo quid eorum bonorum, quae a priore uxore profecta
sunt, partiri aut non partiri debeat, expressum est. Volo autem, ut praeter caetera
uxoris meae portioni redditus ac census Basilienses ⁷ , quos ad me attulit, adiiciantur.
Deinceps oro et obsecro, ut antequam ulla distributio fiat, Christo Domino quinc)
danach gestr.: p.
(VD 16 B 8953; Bucer-Bibliographie 128; Edition in BDS 11,2, S.21–247); weitere Aufl.: Bonn, Laurenz
von der Mülen, 1544 (VD 16 B 8954; Bucer-Bibliographie 131).
1. Bucer, ›Scripta duo adversaria D. Bartholomaei Latomi ...‹, Straßburg: Wendelin Rihel, 1544
(VD 16 B 8925; Bucer-Bibliographie 137).
2. Bucer, ›De vera et falsa caenae dominicae administratione libri II. [...] Altera adversus B. Latomum
Responsio‹, Neustadt an der Donau: Hans Kilian, 6. April 1546 (VD 16 B 8930; Bucer-Bibliographie
160).
3. Bucer, ›In sacra quatuor evangelia enarrationes perpetuae ... adiectis aliquot retractationibus‹,
Basel: Johann Herwagen, September 1536 (VD 16 B 8873; Bucer-Bibliographie 77).
4. Eine entsprechende an a Lasco gerichtete Schrift Bucers ist nicht nachweisbar.
5. Bucer, ›Von der waren Seelsorge ...‹, Straßburg: Wendelin Rihel, [vor 4. April] 1538 (VD 16 B
8941; Bucer-Bibliographie 81).
6. Elisabeth Bucer; s. oben S. 523.
7. Besitztum in Basel.
ac Monachorum coelibatu ac votis de potestate et authoritate S. Scripturarum, Ecclesiae,
Conciliorum et Episcoporum. Item de sacrificio Missae, in duobus libris
contra Latomum, quorum alter hic Argentinae ¹ , alter Neoburgae ² excusus est. Item
de praesentia Christi in Sacra Coena et vi utque efficacia Domini in verbo et Sacramentis,
quibus de rebus fidem meam professus sum in Retractationibus meis in Mat- 5
thaeum ³ , ampliusque conscribere coepi ad doctissimum ac generosum Dominum a
Lasco ⁴ . Item de vero Ecclesiae ministerio, disciplina et communicatione Christi ac
membrorum eius, quemadmodum in libro de vera Animarum cura ⁵ scripsi; Denique
in eo quoque libro, quem iam ad finem ferme perduxi, De vero intellectu Articuli
Christianae fidei nostrae, Credo Ecclesiam catholicam, Communionem sancto- 10
rum. In hac doctrina deum omnipotentem precor, per Dominum nostrum Iesum
Christum, per quem nobis eam patefecit ac tradidit, ut benigne nos conservare eamque
in nobis coniugi charissima, liberis, propinquis amicis omnibusque electis suis
indies magis magisque vivam et efficacem reddere dignetur. Amen.
Porro, quantum ad temporalia pertinet, et volo et peto, ut uxor mea Wibranda fili- 15
olam nostram Elisabetham ⁶ omnibus vitae suae diebus apud sese retineat eamque in
pietate ac timore Dei quam diligentissime instituat ac si eiusque vitam protenderit,
donec matura coniugio fiat, honeste ut desponsetur procuret. Ad quam | 72 | rem
liberorum Tutores, quantum filiolae pro sua portione accedere poterit, eam iuvare
debent. Quo vero facilius ac commodius hoc uxor mea facere possit, et quia tam 20
mihi, quam libris meis hactenus quam fidelissime ministravit, ac sine dubio ministrabit
ulterius, quamdiu vires ei suppetent, volo, ut donum propter Nuptias viduitatis,
quod ei a principio, cum matrimonio iungeremur, addixi, centum aureis ex altera
liberorum parte augeatur. Alioquin haeredes mei sunt ambo quidem liberi ex ᶜ
altera parte, uxor vero ex triente, quemadmodum imprimis inter nos conventum est 25
scriptoque confirmatum, in quo quid eorum bonorum, quae a priore uxore profecta
sunt, partiri aut non partiri debeat, expressum est. Volo autem, ut praeter caetera
uxoris meae portioni redditus ac census Basilienses ⁷ , quos ad me attulit, adiiciantur.
Deinceps oro et obsecro, ut antequam ulla distributio fiat, Christo Domino quinc)
danach gestr.: p.
(VD 16 B 8953; Bucer-Bibliographie 128; Edition in BDS 11,2, S.21–247); weitere Aufl.: Bonn, Laurenz
von der Mülen, 1544 (VD 16 B 8954; Bucer-Bibliographie 131).
1. Bucer, ›Scripta duo adversaria D. Bartholomaei Latomi ...‹, Straßburg: Wendelin Rihel, 1544
(VD 16 B 8925; Bucer-Bibliographie 137).
2. Bucer, ›De vera et falsa caenae dominicae administratione libri II. [...] Altera adversus B. Latomum
Responsio‹, Neustadt an der Donau: Hans Kilian, 6. April 1546 (VD 16 B 8930; Bucer-Bibliographie
160).
3. Bucer, ›In sacra quatuor evangelia enarrationes perpetuae ... adiectis aliquot retractationibus‹,
Basel: Johann Herwagen, September 1536 (VD 16 B 8873; Bucer-Bibliographie 77).
4. Eine entsprechende an a Lasco gerichtete Schrift Bucers ist nicht nachweisbar.
5. Bucer, ›Von der waren Seelsorge ...‹, Straßburg: Wendelin Rihel, [vor 4. April] 1538 (VD 16 B
8941; Bucer-Bibliographie 81).
6. Elisabeth Bucer; s. oben S. 523.
7. Besitztum in Basel.