DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.42032#0042
42 J. Koch, Cusanus-Texte: IV. Briefwechsel. Erste Sammlung
a Christo per hoc quod Petro dictum fuit: „pasce oues meas“* 1. Ob
quam causam putauerunt veteres ad solius Romani pontificis ap-
probacionem robur decretorum dependere, vt probat Epistola Calce-
donensis concibj ad Leonem2. Cuius sentencie vsque ad ista tem-
5 pora videntur fuisse theologi omnes, et hoc in multis locis S. Tho-
mas3 ostendit verum, quoniam papa est iudex ecclesie et iudex
fidei4. Et non legitur in aliquo concilio ipsum papam vel solum
uel cum paucis non obtinuisse. Sed nunc mundo ad occasum ten-
dente5 forte dici posset hoc periculosum6. Hinc dimittendo hoc
10 tamquam dubium, an papa sit supra concilium vel e conuerso, vt
pro bono ecclesie timeat concilia et concilia papam, per quem timo-
rem hinc inde studeatur de hijs cauere que obesse possint ecclesie,
respondeo quod, vbi Romano pontifici aliqua pars concilij adheret,
eciam si multo maior pars ab ipso recederet, illa pars pontifici vnita
is ecclesiam facit et sic per consequens concilium. Probantur i<s>ta
per superiora, ita omnes doctores dicere videntur. Ciprianus hoc
probat vij q. 1 Denique7, vbi decem tribus de duodecim tri<bu>bus
Israel [158v] scisma facere dicuntur, quia a sacerdocio Aaron reces-
serunt. Et nos hoc docuit experiencia vsque ad ista tempora, quo-
20 niam veritas non remansit nisi aput sedem Petri8, cui omnes sancti
scribunt adherendum, eciam, vt dicitur in Ewangelio9, si ob durum
7 vel ] cum add. et dei. U1 8 tendente corr. ex tendende U1
9 dimitendo U1 17 decem corr. ex dicere m. post. U1 18 quia corr.
ex quo m. post. U1 21 durum corr. ex duci (?) U1
satz zu Z. 9 (tendere ad aliqua que sunt contra vias patrum); 2. auf die
Parallelstelle S. 48, 3 (causa que in ecclesie conseruacionem et edificacionem
tendit); 3. auf De auct. presidendi in conc. gen., S. 28, 1 (in hoc indicio ten-
dente ad utilitatem ecclesie).
1 Joh. 21, 17.
2 Vgl. Acta conc. oecum. II 3, 2 (1936), S. 93—95, besonders 95, 1 ff.
3 Cusanus hat vielleicht folgenden Thomastext im Sinn: De pot. q. 10
a. 4 ad 13: „Romanus pontifex hoc (sc. symbolum interpretari) sua auctori-
tate potest, cuius auctoritate sola synodus congregari potest et a quo sententia
synodi confirmatur et ad ipsum a synodo appellatur.“ Ähnlich S. theol.
I q. 36 a. 1 ad 2; II II q. 1 a. 10.
4 Vgl. De conc. cath. I c. 15, S. 80, 18; II c. 2, S. 97, 8; De auct. presi-
dendi in conc. gen., S. 32, 24ff.
5 Vgl. De conc. cath. I c. 12, S. 72, 4ff.; II c. 17, S. 182, 5ff.
6 Vgl. a.a.O. I c. 15, S. 81, 9ff.
7 G. 7 q. 1 c, 9 (aus Cyprian, Ep. 58, c. 6—8, GSEL III, 754—757
8 Vgl. De conc. cath. I c. 14, S. 77, 11; 78, 1 ff.
9 Joh. 6, 61.
a Christo per hoc quod Petro dictum fuit: „pasce oues meas“* 1. Ob
quam causam putauerunt veteres ad solius Romani pontificis ap-
probacionem robur decretorum dependere, vt probat Epistola Calce-
donensis concibj ad Leonem2. Cuius sentencie vsque ad ista tem-
5 pora videntur fuisse theologi omnes, et hoc in multis locis S. Tho-
mas3 ostendit verum, quoniam papa est iudex ecclesie et iudex
fidei4. Et non legitur in aliquo concilio ipsum papam vel solum
uel cum paucis non obtinuisse. Sed nunc mundo ad occasum ten-
dente5 forte dici posset hoc periculosum6. Hinc dimittendo hoc
10 tamquam dubium, an papa sit supra concilium vel e conuerso, vt
pro bono ecclesie timeat concilia et concilia papam, per quem timo-
rem hinc inde studeatur de hijs cauere que obesse possint ecclesie,
respondeo quod, vbi Romano pontifici aliqua pars concilij adheret,
eciam si multo maior pars ab ipso recederet, illa pars pontifici vnita
is ecclesiam facit et sic per consequens concilium. Probantur i<s>ta
per superiora, ita omnes doctores dicere videntur. Ciprianus hoc
probat vij q. 1 Denique7, vbi decem tribus de duodecim tri<bu>bus
Israel [158v] scisma facere dicuntur, quia a sacerdocio Aaron reces-
serunt. Et nos hoc docuit experiencia vsque ad ista tempora, quo-
20 niam veritas non remansit nisi aput sedem Petri8, cui omnes sancti
scribunt adherendum, eciam, vt dicitur in Ewangelio9, si ob durum
7 vel ] cum add. et dei. U1 8 tendente corr. ex tendende U1
9 dimitendo U1 17 decem corr. ex dicere m. post. U1 18 quia corr.
ex quo m. post. U1 21 durum corr. ex duci (?) U1
satz zu Z. 9 (tendere ad aliqua que sunt contra vias patrum); 2. auf die
Parallelstelle S. 48, 3 (causa que in ecclesie conseruacionem et edificacionem
tendit); 3. auf De auct. presidendi in conc. gen., S. 28, 1 (in hoc indicio ten-
dente ad utilitatem ecclesie).
1 Joh. 21, 17.
2 Vgl. Acta conc. oecum. II 3, 2 (1936), S. 93—95, besonders 95, 1 ff.
3 Cusanus hat vielleicht folgenden Thomastext im Sinn: De pot. q. 10
a. 4 ad 13: „Romanus pontifex hoc (sc. symbolum interpretari) sua auctori-
tate potest, cuius auctoritate sola synodus congregari potest et a quo sententia
synodi confirmatur et ad ipsum a synodo appellatur.“ Ähnlich S. theol.
I q. 36 a. 1 ad 2; II II q. 1 a. 10.
4 Vgl. De conc. cath. I c. 15, S. 80, 18; II c. 2, S. 97, 8; De auct. presi-
dendi in conc. gen., S. 32, 24ff.
5 Vgl. De conc. cath. I c. 12, S. 72, 4ff.; II c. 17, S. 182, 5ff.
6 Vgl. a.a.O. I c. 15, S. 81, 9ff.
7 G. 7 q. 1 c, 9 (aus Cyprian, Ep. 58, c. 6—8, GSEL III, 754—757
8 Vgl. De conc. cath. I c. 14, S. 77, 11; 78, 1 ff.
9 Joh. 6, 61.