7. BUCER AN PFLUG
4Z7
Dominus nunquam negauit, sanctissimi Patres concesserunt | 131a | et piorum princi-
pum leges1 sanciuerunt19, Doctissimusque Erasmus comprobauit20 et id cum rationibus,
tum authoritatibus sane euidentibus, et grauibus. Quid de eo possim culpari? De Sacri-
fio Missae21, an non recipio omnia? Tantum peto, ut, - quoniam] nobis Filius Dei et
5 Spiritus Sanctus suo sane et iure et merito pluris necessario est omnibus sanctis Patribus
ipsaque etiam vniversa Christi Ecclesia, quae Dominum Iesum, suum caput, supplex
adorat -, hoc etiam libentius, cum est de hoc mysterio disserendum ac ipsum etiam
administrandum ipsius vnici seruatoris et magistri nostri, cum utamur nominibus et
loquendi formis, tumk sequamur etiam institutum et praecepta, quam ullorum S. Pa-
10 trum aut etiam totius Ecclesiae. Quis enim uerus sponsi amicus ei sponsam honore
adaequet22? Nunquam enim illa, etiam vniuersa, non orat patrem per sponsum et caput
suum, remissionem peccatorum ac proinde etiam errorum utque se ille totam permun-
det sanguine suo hn regeneratione semper flagitat, tum demum enim sistat ille eamm et
sibi et patri1 plane gloriosam, nullamque habentem | 73, 39a | amplius maculam uel
15 rugam23. Etenim uel solus Cyprianus locuples testis estn, quam multis et periculosis
morbis atque erroribus Ecclesiae Dei sint conflictate ipsius0 tarn tempore, quo tarnen
martyrum sanguine totaep vndique confirmabantur et ornabantur24. Quid igitur dicam
de eius posteriore aetate, quae fuit temporibus Dfivorum] Hieronimi, Augustim et
Chrysostomi? In qua Augustinus quaeritur omma referta fuisse humanis praesumptio-
2.0 nibusq etr conditionem Iudaeorum, quod attinet ad onera humanarum traditionum,
fuisse quam Ecclesiae Christi tolerabiliorem25. Quanto uero in eam inundarint interea
errores et plures et magis periculosi j 131b | squam unquam anteas quantumque incre-
uerit in eam moles humanorum Decretorum, Caepit et Dfivus] Bernhardus ante prope
500 annos, ut Rma T.D. habet perspectum, deplorare26, adeo miserandum in modum.
25 Quod autem malorum Ecclesiae hactenus non horribiliter multo quam antea unquam et
i) gestr.: et C, S. — j) korr. v. B. S; quo C. — k) add. v. B. über der Zeile C, S.
l) —1) C; korr. v. K. Hubert (?) auf einem aufgeklebten Zettel: semper flagitat, quo ipsam in
regeneratione demum et sibi et patrj sistat; gestr.: patri S.
m) add. v. B. über der Zeile C. - n) add. v. B. C, S. - o) C; suo S.
p) C; gestr. S. - q) korr. v. B. C, S. — r) gestr.: Ecclesiae C, S.
s)—s) add. am Rand von K. Hubert C, S.
19. S. oben B.s Brief an Cruciger, Anm. 45. S. 407.
2.0. Erasmus: Paraphrasis in iCor 7,10 s; CI 7, Sp. 880 A-C, vgl. Annot. in iCor 7, 39; CI 6,
Sp. 692 D - 703 C. Vgl. oben, S. 407, Anm. 46.
21. Vgl. Mehlhausen, S. 103ff.
22. Anspielung auf Io 3, 29.
23. Vgl. Eph 5, 27.
24. Z. B. Cyprian: De ecclesiae catholicae unitate 3: Haeresis invenit et Schismata quibus subver-
teret fidem ... etc.; CChr ser. lat. 3, S. 250 und Ep. 10,5: o, beatam ecclesiam ... quam temporibus
nostris gloriosus martyrum sanguis inlustrat; CSEL 3, 2, S. 494L
25. ZDgzötzn: Adinquisitiones Januarii2(Ep. 55); CSEL 34, 2, S. 210: ut tolerabilior sit conditio
Iudaeorum, qui etiamsi tempus libertatis non agnouerunt, legalibus tarnen sarcinis, non humanis
praesumptionibus subiciuntur.
26. Bernhard von Clairvaux: De Consideratione 1,4; MSL 182, Sp. 732E Et quidem quotidie
perstrepunt in palatio leges, sed Justiniani, non Domini (Sp. 732). Vgl. Ders.: Sermones in Cantica
Canticorum, sermo 33; MSL 183, Sp. 958f.
4Z7
Dominus nunquam negauit, sanctissimi Patres concesserunt | 131a | et piorum princi-
pum leges1 sanciuerunt19, Doctissimusque Erasmus comprobauit20 et id cum rationibus,
tum authoritatibus sane euidentibus, et grauibus. Quid de eo possim culpari? De Sacri-
fio Missae21, an non recipio omnia? Tantum peto, ut, - quoniam] nobis Filius Dei et
5 Spiritus Sanctus suo sane et iure et merito pluris necessario est omnibus sanctis Patribus
ipsaque etiam vniversa Christi Ecclesia, quae Dominum Iesum, suum caput, supplex
adorat -, hoc etiam libentius, cum est de hoc mysterio disserendum ac ipsum etiam
administrandum ipsius vnici seruatoris et magistri nostri, cum utamur nominibus et
loquendi formis, tumk sequamur etiam institutum et praecepta, quam ullorum S. Pa-
10 trum aut etiam totius Ecclesiae. Quis enim uerus sponsi amicus ei sponsam honore
adaequet22? Nunquam enim illa, etiam vniuersa, non orat patrem per sponsum et caput
suum, remissionem peccatorum ac proinde etiam errorum utque se ille totam permun-
det sanguine suo hn regeneratione semper flagitat, tum demum enim sistat ille eamm et
sibi et patri1 plane gloriosam, nullamque habentem | 73, 39a | amplius maculam uel
15 rugam23. Etenim uel solus Cyprianus locuples testis estn, quam multis et periculosis
morbis atque erroribus Ecclesiae Dei sint conflictate ipsius0 tarn tempore, quo tarnen
martyrum sanguine totaep vndique confirmabantur et ornabantur24. Quid igitur dicam
de eius posteriore aetate, quae fuit temporibus Dfivorum] Hieronimi, Augustim et
Chrysostomi? In qua Augustinus quaeritur omma referta fuisse humanis praesumptio-
2.0 nibusq etr conditionem Iudaeorum, quod attinet ad onera humanarum traditionum,
fuisse quam Ecclesiae Christi tolerabiliorem25. Quanto uero in eam inundarint interea
errores et plures et magis periculosi j 131b | squam unquam anteas quantumque incre-
uerit in eam moles humanorum Decretorum, Caepit et Dfivus] Bernhardus ante prope
500 annos, ut Rma T.D. habet perspectum, deplorare26, adeo miserandum in modum.
25 Quod autem malorum Ecclesiae hactenus non horribiliter multo quam antea unquam et
i) gestr.: et C, S. — j) korr. v. B. S; quo C. — k) add. v. B. über der Zeile C, S.
l) —1) C; korr. v. K. Hubert (?) auf einem aufgeklebten Zettel: semper flagitat, quo ipsam in
regeneratione demum et sibi et patrj sistat; gestr.: patri S.
m) add. v. B. über der Zeile C. - n) add. v. B. C, S. - o) C; suo S.
p) C; gestr. S. - q) korr. v. B. C, S. — r) gestr.: Ecclesiae C, S.
s)—s) add. am Rand von K. Hubert C, S.
19. S. oben B.s Brief an Cruciger, Anm. 45. S. 407.
2.0. Erasmus: Paraphrasis in iCor 7,10 s; CI 7, Sp. 880 A-C, vgl. Annot. in iCor 7, 39; CI 6,
Sp. 692 D - 703 C. Vgl. oben, S. 407, Anm. 46.
21. Vgl. Mehlhausen, S. 103ff.
22. Anspielung auf Io 3, 29.
23. Vgl. Eph 5, 27.
24. Z. B. Cyprian: De ecclesiae catholicae unitate 3: Haeresis invenit et Schismata quibus subver-
teret fidem ... etc.; CChr ser. lat. 3, S. 250 und Ep. 10,5: o, beatam ecclesiam ... quam temporibus
nostris gloriosus martyrum sanguis inlustrat; CSEL 3, 2, S. 494L
25. ZDgzötzn: Adinquisitiones Januarii2(Ep. 55); CSEL 34, 2, S. 210: ut tolerabilior sit conditio
Iudaeorum, qui etiamsi tempus libertatis non agnouerunt, legalibus tarnen sarcinis, non humanis
praesumptionibus subiciuntur.
26. Bernhard von Clairvaux: De Consideratione 1,4; MSL 182, Sp. 732E Et quidem quotidie
perstrepunt in palatio leges, sed Justiniani, non Domini (Sp. 732). Vgl. Ders.: Sermones in Cantica
Canticorum, sermo 33; MSL 183, Sp. 958f.