DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.30530#0188
184 beilage zu 5. responsio collegii divi thomae
Fiet igitur, ut quam paucissimi libere et libenter accessuri sint ad Ecclesiae ministeria
et solum hi, qui egestate, quae voluntatis occultatrix est maxime, compellentur
et magna ex parte peregrini. Civium enim pauci liberos suos his conditionibus adstringi
pacientur ¹ , sed vel ad iurisperitos ᵇ et medicos ducent vel ad mercaturam similesque
vitae rationes applicabunt, quod etiam nunc faciunt, magis facturi propo- 5
sita hac obligatione. Quare cogitandum est, an pertineat ad authoritatem Ecclesiae et
benevolentiam civium, exteros multos, ex civibus vero paucos Ecclesiam administrare,
an potius commoditate vitae honestas familias ad illius procurationem provocare.
Postulat praeterea tacite obligatio illa, ut contra iusiurandum nostrum faciamus. 10
Iuravimus enim omnes, etiam nos postremi, et iure quidem idque D[ominis] Scholarchis
praemittentibus, nos commoda collegii et Ecclesiasticam libertatem pro viribus
| 4 ʳ | velle promovere et incommoda itidem avertere.
Sed maximum eidem collegio incommodum adferet haec obligatio, si admittatur,
quia eius autoritatem imminuet et omnem ab eo administrationem auferet, quam 15
tum Senatus nuper in Municipali statuto ² et antea per pactum Selestadiense ³ pollicitus
est, se nobis esse permissurum.
Etenim administratio Collegii non solum in redditum sive bonorum dispensatione
consistit, sed etiam in ᶜ moderatione disciplinae. Nam quid alioquin facerent
eius praelati, si nullam haberent iurisdictionem? 20
Tollitur autem plane iurisdictio, si iis, qui sunt de corpere Collegii, iudices alii in
Ecclesiastica disciplina constituuntur, quam eius praelati et capitulum.
Sed constituuntur in obligatione illa sex utrobique Laici ⁴ , imo fieri posset, ut
etiam professores, si de scholastico erit iuditium ⁵ , sint Laici. Itaque omnes Laici et
nemo unquam ex Capitulo; ubi igitur iurisdictio collegii, si tres senatores, tres schol- 25
archae et tres professores ⁶ , vel tres senatores, tres parochi et tres presbyteri ⁷ , hoc
est ›Kirchenpfleger‹? Solum scilicet hac ratione questores ⁸ futuri essent collegae.
Iam praeterquam quod Imperiti litterarum et idiotae atque Laici quoddam inveteratum
odium gerunt contra doctos et clerum ⁹ , ut etiam in Canonibus monetur, sunt
b) danach gestr.: vel.
c) korr. aus: im.
1. sc. patientur.
2. Gemeint ist das am 9. September 1539 vom Straßburger Rat erlassene Munizipalstatut, das für
jeden Anwärter auf eine freiwerdende Pfründe an einem der Stifte der Stadt ein Examen vorschrieb.
Die lateinische Fassung ist in Sehling, EKO XX/1, Nr. 26a, S. 290–295 ediert, die deutsche Fassung
ebd., Nr.26b, S.296–299 sowie in BDS 7, S.572–575.
3. Gemeint ist der zwischen dem Straßburger Magistrat und den Stiften St. Thomas, Jung- und
Alt-St. Peter am 21. Januar 1529 in Schlettstadt geschlossene Vertrag (Baum, Magistrat, S. 141 f.;
Adam, Straßburg, S.149 f.).
4. Vgl. oben S.179,7.
5. sc. iudicium.
6. Vgl. oben S. 179,9f.
7. Vgl. oben S.179,7.
8. sc. quaestores.
9. Vgl. Brady, You Hate Us Priests.
Fiet igitur, ut quam paucissimi libere et libenter accessuri sint ad Ecclesiae ministeria
et solum hi, qui egestate, quae voluntatis occultatrix est maxime, compellentur
et magna ex parte peregrini. Civium enim pauci liberos suos his conditionibus adstringi
pacientur ¹ , sed vel ad iurisperitos ᵇ et medicos ducent vel ad mercaturam similesque
vitae rationes applicabunt, quod etiam nunc faciunt, magis facturi propo- 5
sita hac obligatione. Quare cogitandum est, an pertineat ad authoritatem Ecclesiae et
benevolentiam civium, exteros multos, ex civibus vero paucos Ecclesiam administrare,
an potius commoditate vitae honestas familias ad illius procurationem provocare.
Postulat praeterea tacite obligatio illa, ut contra iusiurandum nostrum faciamus. 10
Iuravimus enim omnes, etiam nos postremi, et iure quidem idque D[ominis] Scholarchis
praemittentibus, nos commoda collegii et Ecclesiasticam libertatem pro viribus
| 4 ʳ | velle promovere et incommoda itidem avertere.
Sed maximum eidem collegio incommodum adferet haec obligatio, si admittatur,
quia eius autoritatem imminuet et omnem ab eo administrationem auferet, quam 15
tum Senatus nuper in Municipali statuto ² et antea per pactum Selestadiense ³ pollicitus
est, se nobis esse permissurum.
Etenim administratio Collegii non solum in redditum sive bonorum dispensatione
consistit, sed etiam in ᶜ moderatione disciplinae. Nam quid alioquin facerent
eius praelati, si nullam haberent iurisdictionem? 20
Tollitur autem plane iurisdictio, si iis, qui sunt de corpere Collegii, iudices alii in
Ecclesiastica disciplina constituuntur, quam eius praelati et capitulum.
Sed constituuntur in obligatione illa sex utrobique Laici ⁴ , imo fieri posset, ut
etiam professores, si de scholastico erit iuditium ⁵ , sint Laici. Itaque omnes Laici et
nemo unquam ex Capitulo; ubi igitur iurisdictio collegii, si tres senatores, tres schol- 25
archae et tres professores ⁶ , vel tres senatores, tres parochi et tres presbyteri ⁷ , hoc
est ›Kirchenpfleger‹? Solum scilicet hac ratione questores ⁸ futuri essent collegae.
Iam praeterquam quod Imperiti litterarum et idiotae atque Laici quoddam inveteratum
odium gerunt contra doctos et clerum ⁹ , ut etiam in Canonibus monetur, sunt
b) danach gestr.: vel.
c) korr. aus: im.
1. sc. patientur.
2. Gemeint ist das am 9. September 1539 vom Straßburger Rat erlassene Munizipalstatut, das für
jeden Anwärter auf eine freiwerdende Pfründe an einem der Stifte der Stadt ein Examen vorschrieb.
Die lateinische Fassung ist in Sehling, EKO XX/1, Nr. 26a, S. 290–295 ediert, die deutsche Fassung
ebd., Nr.26b, S.296–299 sowie in BDS 7, S.572–575.
3. Gemeint ist der zwischen dem Straßburger Magistrat und den Stiften St. Thomas, Jung- und
Alt-St. Peter am 21. Januar 1529 in Schlettstadt geschlossene Vertrag (Baum, Magistrat, S. 141 f.;
Adam, Straßburg, S.149 f.).
4. Vgl. oben S.179,7.
5. sc. iudicium.
6. Vgl. oben S. 179,9f.
7. Vgl. oben S.179,7.
8. sc. quaestores.
9. Vgl. Brady, You Hate Us Priests.