DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.30258#0357
i. BUCERS ERSTER BRIEF AN DIE KURFÜRSTEN
353
ex cuiusque boni viri sententia componi ac perfid, °vt in hoc fidei0 et conscientiarum
negotio nihil praecipitetur aut agatur durius, verum ut primum consensio constituatur
in necessarijs ad Christi religionem, deinde precedente doctrina et pijs consultationibus
et tractationibus adhibita religiosa quoque moderatione quaeraturp et in alijs rebus ad
5 salutem non necessarijs conformitas, quae gloriae Christi et animarum saluti re ipsa
deseruiat.
Existimo uero Illustfrissimas] C[elsitudines] Vfestras] causas habere, cur de meo
flagranti Studio in hanc rem et fideli Opera, quam vbicunque Dominus ei locum
| 3 a | dederit, cupio pro omni mea virili ad hoc Domini opus exhibere, nihil debeant
io addubitare. Nam ante | 145a | annos 16 ita caepi viam munire ad Ecclesiarum pacifica-
tionemq in omni et doctrina et disciplina Christi5, ut propterea apud multos bonos et
Dei timentes viros in grauem inciderimr suspicionems quasi nimio concordiae1 Ecclesia-
rum Studio curam iustam remitterem synceritatisu Euangelij Domini nostri Iesu Chri-
sti6. Quid tum elaborauerim pro hac re anno 41 Wormatiae et Ratisbonae etv quam
15 duriter propterea a non paucis nec mediocribus viris sum exceptus, id, illustriss[imis]
Cfelsitudinibus] V[estris] existimo nondum excidisse7. Iam Dominus et iudex meus
Iesusw Christus nouit me esse eodem adhuc animo, imo eo nunc in hanc rem flagran-
tiore, quo magis video et sentio cito interitu xet nos et nostra omniay [esse2] periturax, si
non quam primum in Domino nostro Iesu veris animis rursus consociemur, id quod
20 dudum non homines tantum humania | 3 b | et rerum prudentes, uerum ipsi lapides
clamant.
Proinde illustriss[imi] principes, D[omini] benigniss[imi], persuasum sit uobis de me,
quod huic sancto Dominj operi, Ecclesias eius reconciliandj et reformandj deseruire
cupio summa uoluntate et precibus et cura et omni mihi possibili opera etb eorum
25 omnium pios conatus, qui opus istud in Domino moliuntur, maxime uero primorum
capitum nostrorum et V[estrarum]c illustriss[imarum] C[elsitudinum] dDeo etd homi-
nibus commendare et ubi dabitur adiuuare.
o) —o) add. über der Zeile A; übern. B.
p) queraturB. — q) patificationem B.
r) korr. aus: inciderem B. - s) suspitionem B.
t) concordig B. - u) synceritatis B.
v) ac B. - w) fehlt B. - x)-x) omnia esse ... peritura B.
y) fehlt B. - z) add. C. - a) korr. aus: homi B.
b) Et A. — c) gestr.: Cfelsitudinum] A. — d)~d) B;etetA.
5. Neben B.s Bestrebungen, in der Abendmahlsfrage eine Konkordie zustande zu bringen, sind
hier wohl die Ausgleichsverhandlungen aus dem Jahre 1532 gemeint. Vgl. BDS 4, S. 409-448.
6. Vgl. den Brief von Ambrosius Blarer an B. vom 11. Juni 1532: Fratres Augustanos inquiores
esse tuae subscriptioni [Confessionis Augustanae] vehementer miror. Schieß 1, Nr. 287, S. 348. Vgl.
in diesem Zusammenhang auch die Vorwürfe, die Bonifacius Wolfhart B. nach dem Tag zu
Schweinfurt machte. Vgl. Pollet 1, S. 84-90.
7. Nimium propendet eius animus ad compositionem nescio qualem; specimina multa aedicit.
(Bullinger an Ambrosius Blarer am 29. März 1542. Schieß 2, Nr. 938, S. 117.) Vgl. auch den Brief
von Bonifacius Wolfhart an Ambrosius Blarer vom 6. März 1542: Buceri conatus mihi multis ex
[causis] vehementer suspectus est ... Ipse in actis a se [editis] libellum illum logodaedalum [librum
Ratisbonensem] probat, quem Philippus pessime traducit. Schieß 2, Nr. 932, S. 109.
353
ex cuiusque boni viri sententia componi ac perfid, °vt in hoc fidei0 et conscientiarum
negotio nihil praecipitetur aut agatur durius, verum ut primum consensio constituatur
in necessarijs ad Christi religionem, deinde precedente doctrina et pijs consultationibus
et tractationibus adhibita religiosa quoque moderatione quaeraturp et in alijs rebus ad
5 salutem non necessarijs conformitas, quae gloriae Christi et animarum saluti re ipsa
deseruiat.
Existimo uero Illustfrissimas] C[elsitudines] Vfestras] causas habere, cur de meo
flagranti Studio in hanc rem et fideli Opera, quam vbicunque Dominus ei locum
| 3 a | dederit, cupio pro omni mea virili ad hoc Domini opus exhibere, nihil debeant
io addubitare. Nam ante | 145a | annos 16 ita caepi viam munire ad Ecclesiarum pacifica-
tionemq in omni et doctrina et disciplina Christi5, ut propterea apud multos bonos et
Dei timentes viros in grauem inciderimr suspicionems quasi nimio concordiae1 Ecclesia-
rum Studio curam iustam remitterem synceritatisu Euangelij Domini nostri Iesu Chri-
sti6. Quid tum elaborauerim pro hac re anno 41 Wormatiae et Ratisbonae etv quam
15 duriter propterea a non paucis nec mediocribus viris sum exceptus, id, illustriss[imis]
Cfelsitudinibus] V[estris] existimo nondum excidisse7. Iam Dominus et iudex meus
Iesusw Christus nouit me esse eodem adhuc animo, imo eo nunc in hanc rem flagran-
tiore, quo magis video et sentio cito interitu xet nos et nostra omniay [esse2] periturax, si
non quam primum in Domino nostro Iesu veris animis rursus consociemur, id quod
20 dudum non homines tantum humania | 3 b | et rerum prudentes, uerum ipsi lapides
clamant.
Proinde illustriss[imi] principes, D[omini] benigniss[imi], persuasum sit uobis de me,
quod huic sancto Dominj operi, Ecclesias eius reconciliandj et reformandj deseruire
cupio summa uoluntate et precibus et cura et omni mihi possibili opera etb eorum
25 omnium pios conatus, qui opus istud in Domino moliuntur, maxime uero primorum
capitum nostrorum et V[estrarum]c illustriss[imarum] C[elsitudinum] dDeo etd homi-
nibus commendare et ubi dabitur adiuuare.
o) —o) add. über der Zeile A; übern. B.
p) queraturB. — q) patificationem B.
r) korr. aus: inciderem B. - s) suspitionem B.
t) concordig B. - u) synceritatis B.
v) ac B. - w) fehlt B. - x)-x) omnia esse ... peritura B.
y) fehlt B. - z) add. C. - a) korr. aus: homi B.
b) Et A. — c) gestr.: Cfelsitudinum] A. — d)~d) B;etetA.
5. Neben B.s Bestrebungen, in der Abendmahlsfrage eine Konkordie zustande zu bringen, sind
hier wohl die Ausgleichsverhandlungen aus dem Jahre 1532 gemeint. Vgl. BDS 4, S. 409-448.
6. Vgl. den Brief von Ambrosius Blarer an B. vom 11. Juni 1532: Fratres Augustanos inquiores
esse tuae subscriptioni [Confessionis Augustanae] vehementer miror. Schieß 1, Nr. 287, S. 348. Vgl.
in diesem Zusammenhang auch die Vorwürfe, die Bonifacius Wolfhart B. nach dem Tag zu
Schweinfurt machte. Vgl. Pollet 1, S. 84-90.
7. Nimium propendet eius animus ad compositionem nescio qualem; specimina multa aedicit.
(Bullinger an Ambrosius Blarer am 29. März 1542. Schieß 2, Nr. 938, S. 117.) Vgl. auch den Brief
von Bonifacius Wolfhart an Ambrosius Blarer vom 6. März 1542: Buceri conatus mihi multis ex
[causis] vehementer suspectus est ... Ipse in actis a se [editis] libellum illum logodaedalum [librum
Ratisbonensem] probat, quem Philippus pessime traducit. Schieß 2, Nr. 932, S. 109.