DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.30258#0428
42-4
DIE LETZTEN STRASSBURGER JAHRE 1546-1549
R[everendissi]me Dfomine], ut ea a scriberem ad te libere b , ad quae me impellit solici-
tudo permultarum Christi Ecclesiarum: illa c , uelis, te per Christum Dominum rogo, in
eam, in quam scribo, partem exipere et pro amplissfimis] Spiritus Christi donis, quibus
polles, expendere. Vidisti, quae respondi, illustrissfimis] duobus Principibus Electoribus
de oblato libro 3 , haec ita excepta sunt, ut d ijdem principes Electores mihi retulerunt 6 , 5
tanquam uoluerim illis meis responsis totum reconciliationis Ecclesiarum consilium, in
eo libro propositum, plane euertere, a quo absum, ut qui longissime. Nam ut equidem
intelligo quae sunt de hominis per Adam lapsu et per Christum Dominum restitutione,
de Ecclesia, de sacrificio missae f , de meritis et conmemoratione sanctorum in eo libro
conscripta, uidetur g his doceri salutis aeternae fiduciam in Christo Domino 11 vnico 10
nostro 1 seruatore et mediatore totam esse defigendam et certam hancque fiduciam
concipi et consiste | [70], 36b | re uiua et regeneratrice Euangelij Christi fide, quae per
dilectionem operatur 4 omnia bona J opera: atque k proinde fidem et fiduciam istam
praedicari oportere populo Christi clare et religiöse, idque non tantum in concionibus,
uerum etiam in sacramentis et ceremonijs caeteris. Ista ego uero conarer euertere? Ab- 15
sit! 1 Tantum de ijs et uerbis et ritibus uolui pro mea tenuitate m et pia ecclesiarum solici-
tudine m | 12.9 b | quaedam monere, quae non absque causa uereor n haud parum offectu-
ra 11 et luci et efficaciae Euangelij 0 D[omini] nostri Iesu Christi, de quo p re ipsa - quan-
tum equidem uidere mihi uideor - Pq apud non paucos, et eos uere Christo Domino
deditos r pulchre convenit r . Et confido te agnoscere, quod nihil monuerim supersti- 20
tiosius aut scrupulsius. Etenim non ignoras, quanto est aeterna et omnipotens Domini
nostri Iesu Christi maiestas omni humana amplior, quantoque pluris nobis salus anima-
rum, quas filius Dei sibi redemit sanguine suo, facienda est, quam vllae res aliae mundi
vniversi, tanto oportere nos maiore cura et Studio ardentiore in id incumbere, vt Euan-
gelium Domini nostri Iesu Christi praedicetur omni creaturae 5 et qu.am clarissime et 25
quam efficacissime, quam ulli quantumuis fideles regum ministri elaborare possunt pro
suorum regum potestate et legibus proferendis et tuendis. Nosti etiam in restituendis
Christi institutis, qua sit religione | 71,37a | recurrendum ad matricem originem institu-
tionis diuinae, ut Dfivi] Cypriani uerbis utar 6 et quanto sit interuallo Dei ueritas huma-
a) add. v. B. über der Zeile C; fehlt S. - b) add. v. B. am Rand S; fehlt C.
c) korr. v. B. C; Ea S. - d) S; add. über der Zeile C.
e) korr. v. B. aus: testati sunt S; übern. C. - f) C; Missae, korr. aus: missae S.
g) korr. v. B. S; video C. - h) gestr.: totam esse defigendam S.
i) add. C; fehlt S. - j) add. v. B. am Rand S; add. C. - k) zuerst: Atque C; Atque S.
l) Absit, absit ista a me extrema et furiosa impietas S; gestr.: absit ista a me extrema et furiosa
impietas C.
m) —m) add. v. B. S; fehlt C. — n)—n) add. v. B. über der Zeile C; fehlt S.
o) gestr.: istius S, C. - p)-p) S; add. am Rand C.
q) folgt: tarn pulchre convemt haud parum ... deditos, offectura S; gestr.: tarn pulchre convenit
haud parum C.
r) -r) add. v. B. statt gestr.: haud parum offectura C.
3. Hier ist B.s Briefmemorandum gemeint. S. oben, S. 357h- Vgl. Pol. Cor. 4,2, S. 904, Anm. 4.
4. Vgl. Gal 5,6.
5. Vgl. Mc 16,15.
6. Cyprian: De ecclesiae catholicae unitate 23; CChr ser. lat. 3, S. 266: Quicquid a matrice
DIE LETZTEN STRASSBURGER JAHRE 1546-1549
R[everendissi]me Dfomine], ut ea a scriberem ad te libere b , ad quae me impellit solici-
tudo permultarum Christi Ecclesiarum: illa c , uelis, te per Christum Dominum rogo, in
eam, in quam scribo, partem exipere et pro amplissfimis] Spiritus Christi donis, quibus
polles, expendere. Vidisti, quae respondi, illustrissfimis] duobus Principibus Electoribus
de oblato libro 3 , haec ita excepta sunt, ut d ijdem principes Electores mihi retulerunt 6 , 5
tanquam uoluerim illis meis responsis totum reconciliationis Ecclesiarum consilium, in
eo libro propositum, plane euertere, a quo absum, ut qui longissime. Nam ut equidem
intelligo quae sunt de hominis per Adam lapsu et per Christum Dominum restitutione,
de Ecclesia, de sacrificio missae f , de meritis et conmemoratione sanctorum in eo libro
conscripta, uidetur g his doceri salutis aeternae fiduciam in Christo Domino 11 vnico 10
nostro 1 seruatore et mediatore totam esse defigendam et certam hancque fiduciam
concipi et consiste | [70], 36b | re uiua et regeneratrice Euangelij Christi fide, quae per
dilectionem operatur 4 omnia bona J opera: atque k proinde fidem et fiduciam istam
praedicari oportere populo Christi clare et religiöse, idque non tantum in concionibus,
uerum etiam in sacramentis et ceremonijs caeteris. Ista ego uero conarer euertere? Ab- 15
sit! 1 Tantum de ijs et uerbis et ritibus uolui pro mea tenuitate m et pia ecclesiarum solici-
tudine m | 12.9 b | quaedam monere, quae non absque causa uereor n haud parum offectu-
ra 11 et luci et efficaciae Euangelij 0 D[omini] nostri Iesu Christi, de quo p re ipsa - quan-
tum equidem uidere mihi uideor - Pq apud non paucos, et eos uere Christo Domino
deditos r pulchre convenit r . Et confido te agnoscere, quod nihil monuerim supersti- 20
tiosius aut scrupulsius. Etenim non ignoras, quanto est aeterna et omnipotens Domini
nostri Iesu Christi maiestas omni humana amplior, quantoque pluris nobis salus anima-
rum, quas filius Dei sibi redemit sanguine suo, facienda est, quam vllae res aliae mundi
vniversi, tanto oportere nos maiore cura et Studio ardentiore in id incumbere, vt Euan-
gelium Domini nostri Iesu Christi praedicetur omni creaturae 5 et qu.am clarissime et 25
quam efficacissime, quam ulli quantumuis fideles regum ministri elaborare possunt pro
suorum regum potestate et legibus proferendis et tuendis. Nosti etiam in restituendis
Christi institutis, qua sit religione | 71,37a | recurrendum ad matricem originem institu-
tionis diuinae, ut Dfivi] Cypriani uerbis utar 6 et quanto sit interuallo Dei ueritas huma-
a) add. v. B. über der Zeile C; fehlt S. - b) add. v. B. am Rand S; fehlt C.
c) korr. v. B. C; Ea S. - d) S; add. über der Zeile C.
e) korr. v. B. aus: testati sunt S; übern. C. - f) C; Missae, korr. aus: missae S.
g) korr. v. B. S; video C. - h) gestr.: totam esse defigendam S.
i) add. C; fehlt S. - j) add. v. B. am Rand S; add. C. - k) zuerst: Atque C; Atque S.
l) Absit, absit ista a me extrema et furiosa impietas S; gestr.: absit ista a me extrema et furiosa
impietas C.
m) —m) add. v. B. S; fehlt C. — n)—n) add. v. B. über der Zeile C; fehlt S.
o) gestr.: istius S, C. - p)-p) S; add. am Rand C.
q) folgt: tarn pulchre convemt haud parum ... deditos, offectura S; gestr.: tarn pulchre convenit
haud parum C.
r) -r) add. v. B. statt gestr.: haud parum offectura C.
3. Hier ist B.s Briefmemorandum gemeint. S. oben, S. 357h- Vgl. Pol. Cor. 4,2, S. 904, Anm. 4.
4. Vgl. Gal 5,6.
5. Vgl. Mc 16,15.
6. Cyprian: De ecclesiae catholicae unitate 23; CChr ser. lat. 3, S. 266: Quicquid a matrice