Evangelische Kirchenordnungen des XVI. Jahrhunderts

Straßburg

calogum. Subiungat |3r| iterum brevissimam et con-
ceptam confessionem, quae in omnibus parochiis sit
eadem, tum fiat oratio pro statibus ac ordinibus ec-
clesiae ac tota actio cum precatione, quam collec-
tam vocant9, claudatur atque ita cum benedictione
plebs dimittatur.
Modus contionis parochi die Dominico
Post ultimum pulsum, in aestate septima, in hyeme
octava, canitur psalmus. Mox sequitur confessio
cum absolutione. Deinde precatio seu collecta, quae
plerunque cantati psalmi sententiam exprimat, et
sit veluti praeparatio futurae contionis vel sit con-
formis materiae in contione tractandae vel oret
quisque, prout ipsi Spiritus S[anctus] suggesserit pro
praesenti ecclesiae necessitate. Quinque aut sex col-
lectae conscribantur, quibus parochus gper vicesg uti
possit, si libeat10. Sub haec iterum aliquod canitur,
interim parochus |3v| ascendit in suggestum concio-
naturus.
Ibi statim ab initio dat plebi spacium orandi, ut
evangelium cum fructu audiant. Postea paulisper
sileat, donec populus sederit. Postea legat textum ex
evangelista et exponat. Et legat tot verba, quot
commode ea hora explicare potest. Et textum ordine
ac dilucide exponat ac, si quis locus communis oc-
currat, eum a fine pro ratione temporis et captu ple-
bis fuse tractet. In singulis autem homeliis fides in
Christum probe doceatur, ut ea sit fons omnium bo-
norum operum et officiorum pietatis11. Tum quoties
sese offert occasio, offert autem se nunquam non,
ornetur et bene explicetur dignitas, utilitas et neces-
sitas ministerii ecclesiae et omnia dicta ad catechis-
mi articulos dirigantur ac colligentur12.
α De renunciatione rerum perditarum et inventarum.

g-g Korr. aus: successive.
h-h Der gesamte Abschnitt steht auf einem gesonderten
Blatt.
i Gestr.: post.

9 Zu den Kollektengebeten, die einen Ritus zum Abschluß
bringen, vgl. Hdb. der Liturgik3, S. 744f. und 749-751.
10 Vgl. Bornert, Réforme, S. 510-513.
11 Vgl. Luther, WA 5, S. 119; Bucer, Opera latina 2,
S. 236.

hSolennes sanctorum ac Christi historiae, quarum
dies peculiares amplius non celebrantur, sequenti
Dominica ad finem contionis populo breviter indi-
centur, ut sunt festi dies Circumcisionis13, Epipha-
nie14, Purificationis15, Annunciationis16, Visitationis
Marie17, Ascensionis Christi18, Iohannis Baptis-
tae19, Apostolorum et martyrum, angelorum, de qui-
bus extant testimonia in scripturis. Semper autem
vera ratio celebrandi divorum memorias explicatur
ac papistica superstitio, quae in his festis in usu fuit
et apud multos etiamnum viget, culpetur. Placuit
quibusdam adiungere festum Omnium sanctorum et
animarum20, ita tamen, ut vera pro mortuis cura
rite doceatur, falsa et superstitiosa prorsus extirpe-
tur. Si vero dies Natalis alicuius sancti aut memoria
gestorum Christi in diem Dominicum venerit, tota
contio ei rei detur. Quidam de festo Omnium sanc-
torum et animarum amplius deliberandum cen-
sent.h
Tempus
Haec contio non protrahatur ultra horam. Si autem
coena Domini sit distribuenda, aliquid contioni de
hora detrahatur. |4r|
Appendicesi contionis huius
α1. Proclamentur matrimonia, edicta senatus, si qua
offeruntur, et quicquid est, quod oporteat populum
scire.
2. Postea excitetur populus ad orandum pro ordini-
bus et statibus ac necessitatibus ecclesiae etc.

12 Zu den in Straßburg gebräuchlichen Katechismen von
Capito, Bucer und Zell s. die Einleitung zu Nr. 8.
13 1. Januar.
14 6. Januar.
15 2. Februar.
16 25. März.
17 2. Juli.
18 Donnerstag nach dem fünften Sonntag nach Ostern.
19 24. Juni.
20 1. und 2. November.

326